Μια από τις πιο διαχρονικές δραστηριότητες του ανθρώπινου είδους είναι αυτή της άθλησης. Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, η δραστηριότητα αυτή είναι ίσως η σημαντικότερη και πιο διαδεδομένη σε όλα τα μέρη του πλανήτη, σε όλες τις κουλτούρες και σε όλες τις ηλικίες. Είτε για λόγους ατομικής υγείας, είτε ψυχαγωγίας είτε επαγγέλματος, είτε κοινωνικοποίησης, πολλοί άνθρωποι αθλούνται καθημερινά, με το ποσοστό αυτών που αθλούνται πάνω από δυόμιση ώρες την εβδομάδα να είναι περίπου 30% (Έρευνα Ευρωπαϊκής ένωσης 2014).
Κατά την διάρκεια της άθλησης και γενικότερα της έντονης σωματικής δραστηριότητας, είναι πιθανόν ο αθλούμενος να υποστεί κάποιο είδος σωματικού τραυματισμού. Τέτοιοι τραυματισμοί μπορεί να οφείλονται σε έντονες η απότομες κινήσεις, συγκρούσεις μεταξύ αθλητών, πεσίματα ακόμα και ατυχήματα. Ποιοί είναι όμως οι πιο συνηθισμένοι τραυματισμοί, ποιά η σοβαρότητα τους και ποιά η θεραπεία/αποκατάσταση? Παρακάτω θα δούμε μερικούς από τους συνηθέστερους τραυματισμούς, κατά την διάρκεια της άθλησης:
Σημείωση: οι τραυματισμοί δεν είναι αριθμημένοι με βάση την συχνότητα τους.
1. Θλάση
Ορισμός/Συμπτώματα
Αρχικά, ας μιλήσουμε για την θλάση. Η θλάση συνήθως εκδηλώνεται ως μυικός πόνος ο οποίος συνοδεύεται από πρήξιμο και έντονη μυϊκή σύσπαση/ αδυναμία λειτουργίας του μυ. Ο ορισμός της θλάσης είναι ο εξής:
Θλάση ονομάζεται η ρήξη των μυϊκών ινών εξαιτίας υπερβολικά έντονης σύσπασης ή διάτασης ή άμεσης πλήξης του μύ από κάποιον εξωτερικό παράγοντα.
Μερικά από τις αίτια της θλάσης συμπεριλαμβάνουν την υπερβολική κόπωση των μυών, την έλλειψη προθέρμανσης, την μυϊκή ανικανότητα και μυϊκή ανισορροπία.
Κατηγορίες
Οι θλάσεις χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες/βαθμούς, ανάλογα με την σοβαρότητα του τραυματισμού. Στις θλάσεις πρώτου βαθμού οι μύες είναι έντονα διατεταμένοι και παρατηρείται πόνος και αδυναμία κίνησης. Στον δεύτερο βαθμό παρατηρείται μερική ρήξη των μυικών ινών, η οποία προκαλεί αιμάτωμα, οίδημα (πρήξιμο) καθώς και έντονο μυϊκό σπασμό. Τέλος, η θλάση τρίτου βαθμού είναι η πλήρης ρήξη των μυϊκών ινών, με εκτεταμένο αιμάτωμα και σημαντική έλλειψη κινητικότητας του μυ.
Αποκατάσταση
Η αποκατάσταση των θλάσεων αποτελείται από δύο βασικά στάδια, της ανάρρωσης και της ενδυνάμωσης. Κατά το στάδιο της ανάρρωσης, η τραυματισμένη περιοχή παραμένει ακινητοποιημένη (μερικές φορές δεμένη με επίδεσμο) και συνιστάται η τοποθέτηση πάγου (κρυοθεραπεία). Αφού ο ιστός επουλωθεί και γιατρευτεί (ο χρόνος εξαρτάται από τον βαθμό της θλάσης), συνιστώνται διατάσεις και ασκήσεις, ώστε ο μυς να αποκτήσει και πάλι την αρχική του κινητικότητα. Τέτοιες ασκήσεις ενδεχομένως να απαιτούν λάστιχα γυμναστικής.
2. Στραμπούληγμα/Διάστρεμμα αστραγάλου
Ορισμός/Συμπτώματα
Ένας επίσης πολύ συχνός τραυματισμός κατα την διάρκεια της άθλησης, αλλά ακόμα και εκτός αυτής, είναι το διάστρεμμα του αστραγάλου, ή αλλιώς στραμπούληγμα. Κατά την διάρκεια της άθλησης είναι συχνό φαινόμενο ο αθλητής να τρέχει ή να εκτελεί κάποιο άλμα αλλά η επαφή του ποδιού να μην είναι σωστή και να μεταφερθεί όλο το βάρος στον αστράγαλο. Το διάστρεμμα συνήθως εκδηλώνεται ως πόνος και δυσκαμψία της περιοχής και σε κάποιες περιπτώσεις υπάρχει αιμάτωμα και οίδημα. Ο ορισμός του τραυματισμού αυτού είναι ο εξής:
Διάστρεμμα ονομάζεται η (τραυματική) ρήξη των συνδέσμων της άρθρωσης, χωρίς να υπάρχει κάταγμα στα συνδεόμενα οστά.
Τα διαστρέμματα χωρίζονται και αυτά σε βαθμούς ανάλογα με την σοβαρότητα του τραυματισμού (ήπιο, μέσο και βαρύ).
Κάποιο πιθανοί παράγοντες κινδύνου, που μπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα του διαστρέμματος είναι η έλλειψη σωματικής άσκησης, το επιπλέον βάρος και η απουσία προθέρμανσης.
Αποκατάσταση
Για την αποθεραπεία του διαστρέμματος συνιστάται άμεση κρυοθεραπεία, για παράδειγμα με την χρήση μιας παγοκύστης. Έπειτα, η περίδεση της περιοχής (του αστραγάλου, αν πρόκειται για αστράγαλο) είναι επίσης σημαντική ώστε να ακινητοποιηθεί η άρθρωση και να επουλωθεί το τραύμα, με την ξεκούραση του ποδιού να είναι απαραίτητη. Σπανίως, σε σοβαρότερες περιπτώσεις, όπως και για κάθε τραυματισμό, καλό είναι να επισκεφτούμε κάποιον γιατρό/ορθοπεδικό, καθώς διαστρέμματα βαρέως βαθμού ενδεχομένως να απαιτούν χειρουργική επέμβαση.
3. Κάταγμα/Σπάσιμο Οστού
Ορισμός/Συμπτώματα
Ο τελευταίος τραυματισμός που θα αναλύσουμε σε αυτό το άρθρο είναι αυτός του κατάγματος. Ο τραυματισμός αυτός είναι επίσης πολύ συχνός, είτε στον χώρο του αθλητισμού είτε όχι. Τα συμπτώματα του κατάγματος συμπεριλαμβάνουν έντονο πόνο στην περιοχή του σπασμένου οστού, οίδημα, αιμάτωμα καθώς και αφαίρεση της μηχανικής ιδιότητας της στηρίξεως του οστού. Ο ορισμός του κατάγματος είναι το μερικό ή πλήρες σπάσιμο του οστού.
Κατηγορίες
Τα κατάγματα χωρίζονται σε διάφορες κατηγορίες ανάλογα την σοβαρότητα του τραυματισμού ή την κατεύθυνση του σπασίματος. Για παράδειγμα, το εγκάρσιο κάταγμα είναι όταν το σπάσιμο συμβαίνει κάθετα στον άξονα του οστού, ενώ στο συντριπτικό κάταγμα υπάρχουν πολλαπλά θραύσματα και άξονες σπασίματος. Ένα επίσης συχνό κάταγμα είναι το ρωγμώδες κάταγμα, η αλλιώς ράγισμα.
Αποκατάσταση
Η αντιμετώπιση του κατάγματος εξαρτάται από το ποιο οστό υπέστη τον τραυματισμό καθώς και την κατηγορία του κατάγματος. Αρχικά, όταν υποστούμε κάποιο κάταγμα πρέπει να είμαστε πολλοί προσεκτικοί και να πάμε στο νοσοκομείο, καθώς το σπασμένο οστό μπορεί να τραυματίσει και άλλους ιστούς. Στις περισσότερες περιπτώσεις χρειάζονται πολλές εβδομάδες, ίσως και μήνες για την πλήρη αποκατάσταση, ανάλογα την σοβαρότητα του τραυματισμού. Η θεραπεία αρχικά συμπεριλαμβάνει την ακινητοποίηση της περιοχής, ενδεχομένως με την χρήση γύψου ή νάρθηκα και αργότερα ήπιες ασκήσεις αποκατάστασης.
Ευχαριστούμε για τον χρόνο που αφιερώσατε για να διαβάσετε αυτό το άρθρο, στο οποίο αναλύσαμε τρεις από τους συνηθέστερους τραυματισμούς που συμβαίνουν κατά την διάρκεια της άθλησης. Σε επόμενο άρθρο θα επεκταθούμε και σε μερικούς ακόμα τραυματισμούς και θα δώσουμε μερικές βασικές πληροφορίες για αυτούς. Για όλα τα βοηθήματα αποκατάστασης που αναφέρθηκαν, καθώς και άλλα πολλά ιατρικά προϊόντα, επισκεφθείτε τον ιστότοπο μας, www.vrettosmed.gr!
Σημείωση: Το άρθρο γράφτηκε με καθοδήγηση ιατρού.